با کلمه معماری همه یاد مهندسین معمار می افتیم. ولی باید بگویم اینجا کارتان خیلی دشوار است اگر چه این آموزش ها به شما کمک می کند کار غیر ممکن را ممکن کنید.
شما اینجا در سایت خود هم باید مهندس معماری باشید، هم مهندس عمران
یک مهندس معماری میخواهد همیشه بیشترین استفاده از فضا را داشته باشد، تمام طراحی خودش را روی کمترین امکانات سوار کند و زیبا ترین طراحی را بکار بگیرد. در عوض مهندس عمران تا میتواند روی استحکامات و تولید خوب تاکید می کند. شاید استخدام دو مهندس معماری و عمران کار وب سایت شما را به بیمارستان بکشاند. به همین خاطر بهتر است خودتان آستین بالا بزنید.
منظور از معماری سایت چیست؟
معماری یعنی ساختار سایت از سه زاویه مختلف بررسی شود. ابعاد معماری (آینده وب سایت)، عمق معماری (برای گوگل) و هدف معماری (برای کاربر) روی هم رفته یک نسخه اصلی از معماری ارائه می کنند که از لحاظ سئو سنجیده می شود.
بگذارید مثالی خیلی ساده بزنم. وارد اپلیکیشن تلگرام و واتساپ شوید؛ ببینید تنظیمات مربوط به گروه ها در کجای این دو پیام رسان قرار گرفته اند، یا ببینید تنظیمات مربوط به پیغام رسانی، تنظیمات حساب کاربری و تصویر پروفایل کجا تعبیه شده اند و ….
- اینکه در آینده تلگرام یا واتساپ می خواهند چطور تغییر کنند (مثل بروز رسانی ها) و چطور پیام رسانی را ساده کنند، از مهم ترین فاکتورهای کسب مخاطب و کاربر بیشتر است. این مورد، ابعاد معماری این دو پیام رسان را نشان میدهد.
- گزینه هایی که آنها را مشاهده می کنید، چندبار باید تنظیمات بخش های مختلف را باز کنید تا به آنها برسید و چندین دکمه را باید بزنید تا به صفحه اصلی پیام ها برسید، عمق معماری را به شما نشان میدهند. مسیری که شما طی میکنید (دکمه هایی که میزنید و گزینه هایی که انتخاب میکنید) تا به تنظیمات مربوطه در این دو پیام رسان (مثلا تغییر تصویر پروفایل) برسید، تجربه کاربری شما را فراهم می کنند (از نظر ساده بودن کار و)… و این شیوه، هدف معماری شناخته می شود.
در وب سایت ها، معماری توسط چیزهای مختلفی کنترل می شوند. یکی از آنها طبقه بندی محتوایی است. منظور از طبقه بندی محتوایی چیزهایی است در بخش محتوایی وب سایت، که به شما اجازه می دهند شکل های مختلفی از محتوا را ایجاد، مدیریت و ساماندهی کنید.
مثلا نوشته ها، برگه ها، دسته بندی ها و برچسب ها از مشهورترین طبقه بندی های محتوایی وردپرس هستند. بگذارید اینها را بررسی کنیم سپس سراغ معماری برویم.
شاید فکر کنید که دسته بندی ها و برگه های خودشان سازنده معماری هستند، اما در حقیقت دسته بندی ها یک پیوند دارند که آن پیوند ها نقش اصلی را بازی می کنند.
هر برگه (دسته بندی، برچسب) و… یک پیوند مخصوص به خود را دارد و این برای تمام چیزهایی که درون یک سایت است چیزی پیش فرض است، یعنی هر چیزی که در سایت باشد و برای کاربر یا موتور جستجو قابل دسترسی باشد، دارای یک پیوند یکتای بخصوص است. مثل دسته بندی، برچسب، نوشته ها، تصاویر، ویدیوها، پادکست ها، فایل ها و… .
و همانطور که نمی توانید دو فایل (دو پوشه، دو تصویر، دو فیلم و…) با نام مشابه را در یک فضا در رایانه خود داشته باشد، نمیتوانید دو پیوند یکتا برای سایت خود (چه نوشته باشد، چه برچسب و…) داشته باشید و هر دو را در دسترس قرار دهید.
از این رو هر چیزی که در سایت شما به عنوان یک محتوا یا آدرس قابل دسترسی (قابل دسترسی برای کاربر یا موتور جستجو و)… وجود دارد (شامل دسته بندی، برچسب، نوشته ها ،تصاویر، ویدیوها، پادکست ها، فایل ها و…) یک پیوند یکتای یونیک Unique و اختصاصی دارد.
این پیوند ها تکراری نیستند، همانطور که یک ستون در یک ساختمان نمیتواند دو جای مختلف باشد. به همین شکل و به همین سادگی، پیوند های یکتا ساختار یک سایت را کنترل می کنند. در واقع این پیوند ها پیچ و مهره های اسکلت سایت شما هستند، اکنون بیایید چند نوع اسکلت و معماری یا ساختار سایت را هم بررسی کنیم:
ابعاد معماری
وقتی میخواهید یک سایت را از صفر بسازید، مهم ترین کار شما طراحی یک چیدمان، ساختار یا همان معماری عالی است.
در طراحی ابعاد معماری، باید به این فکر کنید که اگر دیر زمانی قصد گسترش و توسعه سایت را داشتید، آیا میتوانید روی همین معماری امروز، سایت را گسترش و توسعه دهید؟
باید آن را طوری طراحی کنید که بتوانید از چارچوب کلی و اصلی معماری تبعیت کنید و همچنان کیفیت ساختار سایت را حفظ کنید.
بنابراین یکی از چالش های شما در طراحی سایت اینست: تعیین کنید سایت شما تا چه حد ممکن است توسعه پیدا کند؟
در کنار دانستن این موضوعات اگر نیم نگاهی به بیزینس پلن خود بیاندازید؛ به عنوان یک وبمستر، بسیار ساده تر از قبل میتوانید یک طرح معماری برای وب سایت خودتان روی کاغذ بسازید، چون همه چیز را در اختیار دارید.
وقتی انواع محصولات، موضوعات، دسته بندی ها و زمینه های فعالیت سایت را که مشخص کنید، ابعاد معماری هم برایتان مشخص خواهد شد، آن وقت میتوانید یک معماری خوب بسازید.
عمق معماری
رسیدن به دکمه های تنظیمات و … در مثال بالا یادتان هست؟ چه تعداد لمس نمایشگر (تعداد کلیک) لازم بود تا به تنظیمات تغییر تصویر پروفایل برسید؟ احتمالا 3 تا 5 کلیک.
بنظر شما اگر بیشتر از 5 کلیک طول بکشد مردم میتوانستند تصویر پروفایل خودشان را تغییر دهند؟ (لطفا وقتی به پاسخ این پرسش فکر میکنید، این را هم در نظر داشته باشید که همه مثل شما سواد دیجیتال ندارند و کار با این اپلیکیشن ها را نمی دانند)
از نظر یک متخصص سئو، معماری یک سایت اینطور بررسی می شود که گزینه هایی که بعد از صفحه اصلی شروع می شوند تا چه میزان کاربران با خود همراه کرده و از سطح (صفحه اول سایت) تا لایه های پایین تر (محصولات، پست ها و )… حرکت میدهند، منظور از لایه های پایینی، میتواند نوشته ها، پست ها، دسته بندی، محصولات فروشگاه و … باشد.
وقتی کاربر بخواهد به هر یک از پست های وب سایت (همان لایه ها) برسد، یا یک محصول را در فروشگاه ببیند، چند بار باید یک گزینه را کلیک کند تا به چیزی که میخواهد برسد؟ دو کلیک، سه کلیک؟ یا شاید هم ده کلیک؟
دو موضوع را باید بدانید: هر چقدر این لایه ها بیشتر ادامه پیدا کنند، یعنی ساختار آدرس ها طولانی تر شود و زیر مجموعه ها زیاد شوند، قدرت آن بخش های زیرین کمتر می شود.
دقیقا مثل یک استخر، کافیست عمق آب را تصور کنید؛ به نظر شما یک سکه طلایی در عمق یک متری خوب دیده می شود یا چهار متری؟
اگر میخواهید هر کدام از پست های سایت شما قدرت خوبی داشته باشد، باید مسیر رسیدن به پست ها را کوتاه کنید. منظورمان منوهای سایت نیست، منظورمان ساختار لینک سازی است چون که لینک سازی همان معماری را کنترل می کنند. در ادامه بیشتر توضیح میدهیم.
در ایندکس سایت و قدرت دهی به آدرس ها، خزنده های موتورهای جستجو که در مورد آنها صحبت کردیم، در سایت هایی که طبقه بندی محتوا متراکم است و رسیدن به پست های وب سایت طولانی میشود، کار خود را خوب انجام نمی دهند و خزش درون سایت هایی که عمیق هستند، ساده و با کیفیت نیست. همینطور وقتی سایت عمیق باشد، بازدید ها، بکلینک ها ،قدرت و … در قسمت عمیق همگی کم می شوند. در واقع اینطور بگویم که همیشه کیفیت از بخش های بالایی سایت به بخش های زیرین در حال کاهش است.
هدفِ معماری
اگر به مفهوم کلی معماری برگردیم، میتوانیم یک سنگ و مجسمه (یا یک غار و کاخ) را با هم به عنوان نمونه ای از معماری مقایسه کنیم، یکی از معماری ساده بهره می برد و دیگری یک معماری پیچیده را تجربه کرده است. شما به عنوان یک مدیر سایت، وقتی آن را می سازید معمار سایت هم هستید و هدف نهایی شما باید از کیفیت معماری هم برخوردار باشد.
در واقع وقتی شما روی معماری زمان بیشتری بگذارید به هدف معماری نزدیک تر می شوید و هدف معماری اینست که بهترین شرایط استفاده از وب سایت را برای کارِ شما ممکن کند.
هدف شما از معماری سایت باید دو چیز باشد:
- ارتباط بهتر ربات موتور جستجو با وب سایت
- تجربه کاربری بهتر برای کاربر در وب سایت
تنها زمانی میتوانید به معماری خوبی دست پیدا کنید که آن را بشناسید.
با نکات بالا شما یاد گرفتید که معماری شامل عمق، ابعاد و هدف است بنابراین این سه عامل تعیین کننده در طراحی ساختار سایت خواهند بود، اکنون شما باید به ساختارهای متفاوتی که برای سایت ها استفاده می شود پرداخته و یاد بگیرید چه نوع ساختاری را چطور بسازید و کدام را برای سایت خود استفاده کنید.
این را هم بگویم که هر یک از این معماری ها به استراتژی طراحی سایت شما باز میگردند و هر طور که بخواهید میتوانید از آنها استفاده کنید ولی همچنان در ذهن داشته باشید که معماری سنجیده و با کیفیت برای این تهیه می شود که تجربه کاربری دلچسب برای کاربر و خزش ساده و آسانی برای ربات های موتور جستجو فراهم کند. بنابراین قبل از معرفی معماری ها، به نقش معماری در سئو می پردازیم؛
نقش معماری در سئو
من نقش معماری در سئو را به نقش دروازه بان در یک تیم فوتبال تشبیه می کنم. دروازه بانِ مطمئن، شانس برد یک تیم را بیشتر می کند. همینطور معماری خوب هم شانس زیادی برای کسب رتبه سایت در گوگل فراهم می کند.
اما سوال اینجاست که چه چیزی ساختار سایت را مهم می کند؟
بجای اینکه در مورد نمایان شدن یک سایت به طور فیزیکی صحبت کنم، می گویم معماری سایت بیشتر روی این موضوع سوار است که لینک ها چطور به هم متصل شده اند و چطور ارتباط درون سایت را ساخته اند!
با این وجود حتما برایتان سوال پیش می آید معماری چطور در سئو تاثیر خواهد گذاشت و اساس معماری چیست؟
هر دو را در ادامه میتوانیم بخوانیم؛ خزش درون سایت
بر اساس گفته های Matt Cutts، سرپرست سابق بخش فنی جستجوی گوگل، خزش ربات های گوگل فاکتور شماره یک گوگل برای ایندکس یک سایت است. در واقع خزندگی سایت یکی از مهم ترین فاکتورهای ارزش گذاری یک سایت است.
هر چه دسترسی خزنده ها به درون وب سایت و بخش های آن ساده تر باشد، سیگنالی که از سایت شما برای موتور جستجو ارسال می شود بهتر و قوی تر است، موتور جستجو با خزش ساده تر آن را بهتر توصیف می کند و هر چه این ساختار بهتر باشد گوگل بهتر میتواند بفهمد سایت شما در چه زمینه ای فعالیت می کند و درک درست تری از آن پیدا می کند.
هر چه ربات ها درون سایت خزش راحت تری داشته باشند بهتر کار خود را انجام میدهند و کیفیت سایت به مراتب بهتر شمرده می شود.
قابلیت خزش و چرخه خزش چیست؟ چرا از توقف ربات صحبت می شود؟ این پرسش ها پاسخ های یکسانی دارند، ربات ها از طریق لینک ها بین صفحات می خزند و حرکت می کنند، در نهایت آنها به تک تک برگه های سایت شما (تمام برگه ها، برچسب ها، آدرس های قابل ایندکس و)… می رسند و بین آنها جابجا می شوند (یعنی با دیدن لینک جدید در یک برگه، هم برگه را بررسی میکنند هم به لینک های خروجی می روند) پس تصور کنید که در یک برگه هیچ لینکی به برگه های دیگر و آدرس های دیگر قرار نداده اید و آن برگه بدون لینک است! آیا ربات آنجا کارش را بخوبی انجام میدهد؟
اگر یک برگه (از طریق لینک های دیگر پیدا شده) لینکی خروجی نداشته باشد در این صورت ربات در آنجا متوقف می شود و چون ربات نمی تواند جای دیگری برود، از همانجا برگه را ترک می کند این باعث می شود امتیاز خوبی به آن برگه ندهد (چون کسی وارد کوچه بن بست نمی شود و خوشحالی کند).
پس قابلیت خزش در این برگه ها که لینکی ندارند کمی سخت است و ربات از آن رضایت نخواهد داشت، این همان تعریف خزش است. برای حل این مشکل باید لینک سازی درون سایت کنترل شود.
اگر در تمام برگه های خود لینک داشته باشید، ربات ها در آن متوقف نمی شوند و همیشه گردش می کنند؛ این اتفاق سرعت خزش درون سایت را بالا برده و ربات ها به سایت امتیاز بهتری می دهند. این همان چیزی است که میخواهیم با معماری با کیفیت به آن دست پیدا کنیم!
در وب سایت بالا، اگر یک خزنده به یکی از دسته بندی ها برسد، هیچ وقت در آنجا متوقف نمی شود و به لینک جدیدی می رود، این چرخه وقتی در تمام وب سایت تکرار شود، یعنی هر بار خزنده که وارد وب سایت می شود، تمام وب سایت را بررسی می کند. خوشحال باشید چون که این بهترین خبر ممکن است.
وب سایت های زیادی نیستند که این شانس را داشته باشند، معمولا سایت هایی که این موضوع را نمیدانند دچار این مشکل هستند. به همین خاطر است که رتبه گرفتن برای آنها یک کابوس است و نمایش داده نشدن سایتشان در گوگل تبدیل به هفت خان رستم شده و کاری از دستشان بر نمی آید.
چون خزنده ها وب سایتی را که کلی برگه بدون لینک دارد دوست ندارند. همانطور که مردم دوست ندارند وارد کوچه های بن بست یک خیابان شوند!
خب نگاهی کنیم به معماری و سپس در مورد روش ساخت معماری متناسب با سئو صحبت کنیم. دقت کنید، که اینجا شما دوباره به همان فایل تحقیق کلمه کلیدی نیاز دارید.
معماری سایت
در مورد معماری سایت، تاثیر آن در سئو و هدفی که دارد صحبت کردیم، در واقع شما معماری سایت را انتخاب می کنید تا همیشه بتوانید مسئله سئوی سایت و بهترین بودن آن را مدیریت کنید، همانطور که یک ماشین مثل لامبورگینی آونتادور، برای بهترین بودن در میان رقبا از بهترین قطعات و دستگاه ها استفاده می کند و زیر نظر بهترین مهندسین طراحی و ساخت مونتاژ می شود، سایت شما هم قرار است چنین رویه ای داشته باشد، در واقع شما سایت راه اندازی میکنید تا یک کسب و کار اینترنتی داشته باشید، این کار شبیه ساختن یک ساختمان نیست که بعد از ساخت آن را بفروشید، شما میخواهید مثل یک نهال که پرورش داده می شود تا به بار بنشیند و سال های سال میوه دهد، میخواهید همیشه سایتتان سر زنده باشد، ترافیک داشته باشد، فعالیت کند و برای شما یک کسب و کار شخصی و پولساز باشد (هر چند انتخاب با خودتان است).
معماری سایت هم مانند طراحی ساختمان های مختلف (یا شکل شاخه های درخت) میتواند دارای تنوع بسیاری باشد، بنابراین ساختار هایی را بررسی میکنیم که شاید تا بحال آنها را ندیده باشید، آنها شاید به هم نزدیک باشند یا اصلا شباهتی به هم نداشته باشند.
اما همچون یک سازه واقعی وقتی توسط یک معمار ساخته می شود تمام تمرکز معمار روی استفاده بهینه از تمام چیزهایی است در اختیار دارد و کسب بهترین نتیجه ممکن از آنهاست.
بنابراین باید به این مهم دست پیدا کرده باشید که بهترین معماری وجود ندارد (همانطور که بهترین ماشین، بهترین طراحی، بهترین نقاشی و… وجود ندارد)، بلکه این معماری ها بر اساس نیاز شما بهترین در نوع خود (بهترین گزینه ممکن) هستند. پس روی معماری خاصی که دیگران استفاده کرده اند نباید تمرکز کرد و بهترین گزینه ممکن را بر اساس نیاز خود پیدا کنید (یا حتی بهتر ین گزینه ممکن را خودتان بسازید).
اولین نوع معماری: بهم ریخته
در شکل بالا می بینید که یک مدیر سایت اصلا نتوانسته یک معماری خاصی برای سایت خود بسازد و صرفا اطلاعاتی را درون سایت منتشر کرده که به هم متصل شده اند، اما این سایت از یک معماری اصولی بهره نمی برد.
شکل. حالتی گیج کننده از لینک ها درون سایت خود نسازید، طراح و دیزاینر سایت کسی نیست که مدل های مختلف سایت را بسازد چون آنها درون سایت شما لینک سازی نمی کنند (شما هستید که با لینک سازی، طراحی پیوند یکتای دسته بندی و برچسب و … معماری را می سازید).
از آن طرف کاربران هم به نوبه خود سعی می کنند یک تصویر از ساختار سایت در ذهن داشته باشند تا از سایت شما بهتر استفاده کنند، اینجاست که یک ساختار مناسب هم به کاربر کمک می کند بهتر از سایت استفاده کند هم اینکه مدیریت سایت را برایتان آسان می کند.
خاصیت مرور پذیری (قابلیت گردش) درون سایت
هنگامی که یک کاربر بخواهد درون سایت به گردش بپردازد و بخش های مختلف آن را مرور کند، معماری سایت روش مرور را تعیین می کند دقیقا همانطور که جاده ها مسیر رسیدن به مقصد و میزان سرعت را تعیین می کنند.
در تصویر زیر میبینید که یک کاربر برای رسیدن به منوی دوم و سوم باید چندین بار کلیک کند.
در سایت زیر، کاربر به گزینه های دیگر دسترسی مستقیم دارد. نگاه کنید
این معماری، توسط گوگل بشدت استفاده می شود. گوگل سرویس های خودش را در اختیار کاربر قرار میدهد آن هم تنها با یک کلیک (این طراحی در سایت های زیر مجموعه و نه خود گوگل دات کام استفاده می شود).
پس انتخاب معماری سایت به میزان اطلاعات سایت و همچنین نحوه نگاه شما به تجربه کاربری بستگی دارد، بنابراین ساختارها همیشه میتوانند متفاوت باشند، یا اینکه سلیقه ای ساخته شوند.
جستجوی درون سایت، بخشی از معماری است
با اینکه کاربران دوست دارند همه چیز در دسترس آنها باشد، اما در سایت های بزرگ اینکار به سادگی ممکن نیست (مثل دیجی کالا)، وقتی عمق سایت زیاد باشد کاربران سریعا به جستجو روی می آورند و تمام چیزهایی که به آن دسترسی مستقیم و آسان ندارند را جستجو می کنند.
پس یکی از راه های ارائه تجربه کاربری خوب در یک سایت عمیق (با معماری خوب) اینست که جستجوی خوبی ارائه کنید. اگر وب سایت دارید همین الان جستجوی سایت تان را با دیجی کالا مقایسه کنید تا متوجه منظورم شوید.
حالت های معماری سایت
معماری سایت ها حول یک شکل و طرح (شماتیک) ساده ساخته می شود که هدف آن پاسخ به این پرسش است که؛ چطور میخواهید محتوا را سازمان دهی کنید؟
این پرسش باعث می شود طراحی بارها دچار تغییر شود تا بتواند به بهترین شکل ممکن محتوا را سر و سامان دهد.
یعنی ساختار سایت روی این ایده شکل میگیرد که روش دسترسی کاربر به محتوا چطور باشد.
همان مثال واتساپ و تلگرام؛ در تلگرام برای تغییر تصویر پروفایل تنها کافیست روی تصویر کلیک کنید (سپس گزینه های تغییر نمایش داده می شوند)، ولی در واتساپ باید وارد تنظیمات حساب کاربری شوید. این تفاوت ها حالت های معماری را نشان میدهد.
1 – معماری دنباله ای
این نوع معماری شاید ساده ترین شکل ممکن از معماری باشد که میتواند اطلاعات را سازمان دهی کند، دقیقا مثل ساختار یک کتاب که شامل فصل و قسمت است و همه آنها به دنبال هم هستند. در این روش شاید فهرست کردن و مرتب کردن بخش های تقسیم شده ی اطلاعات به شکل های مختلف صو رت گیرد، از ترتیب الفبا، موضوعات، اهمیت، معنی کلمات و … استفاده شود، این نوع ساختار معمولا توسط سازمان ها، شرکت های تحقیقاتی، سایت های شخصی و یا آموزشی و … استفاده می شود که از ناوبری خطی استفاده می کند:
این معماری خوب است، تنها دو مشکل دارد:
- شما نمیتوانید کل منوی سایتتان را در همان هدر سایت ارائه کنید
- شما در لینک سازی کمی مشکل خواهید داشت
در شکل زیر همین معماری بالا را می بینید که البته از “گریز از موضوع” یا شاخه پراکنی هم استفاده می کند.
2 – معماری درجه ای (سلسله مراتبی)
شاید بهترین ساختار ممکن برای سازمان دهی سایت های بزرگ (بزرگ تر از یک سایت ساده شخصی) ساختار یا معماری درجه ای باشد، چرا که این نوع معماری حول محور یک برگه اصلی خانگی طراحی می شود که لینک دهی به زیر برگه ها و موضوعات درون سایت به راحتی صورت میگیرد، این نوع معماری توسط بسیاری از سایت ها استفاده می شود و دسترسی به بخش های مختلف آن به صورت سلسله ای و به ترتیب صورت می گیرد اما همه آنها از یک برگه به نام برگه اصلی یا برگه خانه شروع می شوند. به تصویر زیر نگاه کنید:
این ساختار، معمولا توسط سایت های شرکتی استفاده می شوند. این سایت ها، یک برگه اصلی سایت دارند و برگه های دیگر آنها برگه خدمات است.
این معماری توسط سایت های خبری استفاده می شود. آنها چند دسته بندی دارند که مستقیما از منوی اصلی سایت فراخوانده می شود و مطالب در آن دسته بندی ها قرار میگیرند.
3 – معماری شبکه ای
معماری شبکه ای دست شما را در ایجاد شاخه های جدید باز می گذارد و تا دلتان بخواهد آنها را میتوانید توسعه دهید، مثل کلوب دات کام، مثل آپارات، مثل فیسبوک و…
در این معماری ارتباط قوی تر و محکم تر اصل کار است و کاربران بر اساس علایقی که دارند در سایت هایی که از این معماری استفاده می کنند آزادانه به مرور سایت می پردازند.
در این معماری قسمت های مختلف سایت به هم متصل شده تا اطلاعات به صورت یکجا در اختیار کاربران باشد.
نتیجه صحبت هایمان در مورد معماری چیست؟
بسیاری از سایت های پیچیده و بزرگ (همین که نتوانید ساختار سایت کنونی خودتان را روی کاغذ رسم کنید یعنی بزرگ است) از هر سه نوع معماری گفته شده استفاده می کنند، سایت های با “معماری درجه ای” که به شکل بزرگ تری ساخته می شوند (دسته بندی هایی که اکنون دارید) و منوها در آن ها وظایف ناوبری را انجام می دهند.
